Diễn biến tâm trạng ông Hai nghe tin làng chợ Dầu theo giặc

1. Diễn biến tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng đuổi được giặc siêu giỏi:

Nhà văn Kim Lân sinh năm 1920, quê hương Bắc Ninh, ông được biết đến là một nhà văn nông thôn với nhiều tác phẩm viết về nông thôn tiêu biểu, ấn tượng. Kim Lân viết không nhiều nhưng tác phẩm nào cũng gây ấn tượng rất tốt với người đọc. Làng – một tác phẩm lớn về nông thôn được viết năm 1948 trong thời kỳ đầu kháng chiến chống Pháp. Nhân vật chính là ông Hai, ông rất yêu làng nên khi Pháp xâm lược, ông đã ở lại làng làm du kích, đánh giặc dù tuổi đã cao.

Đối với mỗi chúng ta, ai cũng có một quê hương và đều chứa chan tình yêu quê hương nhưng ở những mức độ khác nhau. Có người yêu đến mức không nỡ bỏ, có người yêu nhưng vẫn phải chạy trốn kiếm sống. Dù thế nào thì tình yêu này cũng đáng trân trọng. Ông Hai – một nông dân hiền lành nhưng tình yêu quê thiết tha không thể nào rời bỏ được.

Ông yêu làng nhưng vì vợ con, ông phải cùng vợ con đi tản cư. Ra đi mà lòng luôn canh cánh về làng, nghe tin ngày nào ông vui mừng, nào ngờ làng theo giặc, ông bàng hoàng tưởng chừng như chết đi sống lại. Phải chăng anh yêu quê đến nỗi quê theo Tây? Hoàn cảnh khó khăn tác giả muốn thử ông Hai, ông nhận thấy có một sự đấu tranh đau đớn và tột cùng giữa tình yêu hay sự ruồng bỏ? Từ khi biết tin, nó rượt đuổi khắp nơi, nó sợ không dám nói cho mình nghe, mỗi lần nó chửi Việt Gian là cúi đầu không dám ngẩng lên. Về đến nhà, nằm vật ra giường, nước mắt lưng tròng vì nghĩ đến cảnh các con lại xót xa cho mình, nước mắt ông lão lại tuôn rơi…

Niềm tự hào về Làng dường như không còn, tình yêu của nó là danh dự. Anh luôn hãnh diện khoe làng xóm, nhưng giờ đây anh thấy xấu hổ, chỉ sợ người ta bàn tán, bởi anh sợ người ta bàn tán về mình. Thân phận anh giằng xé, đau đớn, anh trân trọng lời khuyên, anh không tin vào sự thật đó, nhưng không có lửa làm sao có khói.

Kim Lân đã cụ thể hóa nỗi ám ảnh nặng nề trở thành nỗi sợ hãi thường trực, cùng với nỗi tủi hổ cay đắng khi nghe tin làng theo giặc. Anh không còn dám nhìn ai, khoác lác và cúi đầu vì sợ không ai bàn tán về làng mình. Mấy ngày nay anh không ra khỏi nhà, không dám đến nhà bạn bè nữa, thái độ cũng thay đổi thất thường, nhiều khi nhìn thấy, nghe thấy điều gì đó, họ cười nhạo anh, anh cũng thấy xấu hổ. Luôn lo lắng rằng mọi người đang nói về “thứ đó”.

Đọc kỹ mới thấy tình yêu của anh có mâu thuẫn, trước đây tình yêu của anh chỉ là bản năng, bảo vệ làng ấy, nhưng khi nghe tin làng đuổi giặc, anh hoang mang, hoang mang mới hiểu đó là tình yêu đất nước, phải bảo vệ quê hương của đất nước này. Nhất là sau khi anh tự dằn vặt mình: “Sao anh không về làng ấy. Tất cả đều theo Tây. Về làng tức là bỏ kháng chiến. Vắng Bác Hồ…”. Ông yêu làng tha thiết, ngoài tình yêu cố hữu, đó còn là tinh thần vì kháng chiến, vì Bác Hồ. Tình yêu đất nước, tinh thần chịu đựng đã cao hơn tình yêu làng trước đây. Làng theo Tây phải có thù. Ngôi làng anh đã yêu từ lâu, anh không muốn rời xa, anh nghe tin đó luôn luôn muốn trở về, nhưng vì tin xấu đó, anh căm ghét ngôi làng, anh quyết định không về, trở thành một nô lệ?

Tình yêu của anh ngày càng bị thử thách, thậm chí khi chủ nhà ra sức đuổi anh ra bằng cách cho rằng quân Việt lừa đảo, nhưng trái tim anh bị sự do dự dày vò, không thể quay về với kẻ thù. Ở cái tuổi này mà ông còn phải rớm nước mắt nghĩ đến cảnh làng xóm mất danh dự thì còn biết nhìn vào ai. Đây cũng là suy nghĩ chung khi Làng là quê hương mình phải về, là nơi nương thân. Ông Hai đau đớn biết bao trong hoàn cảnh này, ngay cả quê hương ông cũng không thể trở về.

Khi có tin chỉ là tin giả, anh tỏ ra vui mừng. Ngôi nhà cháy rụi, nhưng như được thưởng vàng vì chứng minh làng mình không theo giặc, tình nghĩa còn, niềm tự hào với Bác Hồ vẫn còn. “Ông chủ tịch thôn tôi mới lên đính chính, ông ấy nói… Việc đính chính Làng chợ Dầu là Việt gian. Mọi người lười biếng! Đó là tất cả sai trên mục đích. Qua đây ta càng hiểu thêm rằng ông Hai yêu làng là yêu làng kháng chiến, yêu những con người đồng lòng với cách mạng chứ không phải là sự giàu đẹp mà ông thường miêu tả. Cho nên khi Làng bị cháy hoàn toàn, bị cháy không sao, nhà của anh cũng bị cháy, anh lại cảm thấy rất vui và hạnh phúc.

Truyện khắc họa thành công ông Hai, một người yêu quê, yêu kháng chiến, yêu nước. Hơn hết, khi nhân vật lâm vào tình thế gay cấn, lòng yêu nước càng thể hiện rõ. Sử dụng nghệ thuật ngôn từ, ngôn ngữ độc thoại, chân quê nhưng rất gợi cảm, nhiều cảm xúc được kết hợp thể hiện sinh động chân dung người nông dân trong thời kì đầu kháng chiến.

2. Phân tích diễn biến tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng đuổi giặc:

Kim Lân – cây bút truyện ngắn tài hoa với những tác phẩm viết về cảnh ngộ của người nông dân và cuộc sống thường nhật ở làng quê. “Làng” là tác phẩm tiêu biểu của ông. Được viết năm 1948 trong thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp. Tác phẩm “Làng” của nhà văn Kim Lân đã thể hiện một cách sinh động và tinh tế tâm trạng của nhân vật ông Hai từ lúc nghe tin làng theo giặc đến lúc báo tin.

Biết tin làng chợ Dầu theo giặc, ông Hai vô cùng đau đớn, tủi hổ. Tác giả đã miêu tả rất cụ thể tâm trạng của nhân vật ông Hai trước tin dữ, ông Hai bàng hoàng đến bàng hoàng. “Cổ họng nghẹn lại, da mặt tê dại, ông già lặng đi như không thở được”. “Nhưng những người di dời đã nói với anh ấy một cách rõ ràng đến mức anh ấy không thể không tin vào điều đó.” Tâm trạng ông Hai như bị ám ảnh, day dứt với cảm giác tội lỗi là kẻ phản bội kể từ khi biết tin. Nghe bọn Việt gian chửi bới, anh chỉ biết cúi mặt bước đi. Về đến nhà, ông nằm trên giường, xót xa khi nhìn thấy các con. “Ông lão nước mắt không ngừng chảy.” “Chúng cũng là trẻ làng Việt sao? Chẳng lẽ họ cũng bị người đời khinh bỉ, ruồng bỏ sao?” Ông Hai giận trách dân làng phản bội Tổ quốc. Ông Hai thương con, thương dân làng Chợ Dầu, tủi thân mà mang tiếng là giả dối. nông dân Việt Nam.

Những ngày sau đó, anh không dám đi đâu, chỉ nghe người yêu bên ngoài sợ họ chửi bới hay nói xấu mình. Mỗi lần nghe tiếng Tây, tiếng Việt, tiếng Campuchia là anh lại tủi thân “trốn vào một xó nhà mà im lặng”.

Ông Hải tiếp tục rơi vào tình thế căng thẳng khi hay tin bà chủ định đuổi hết người làng ra khỏi chợ Dầu. Anh nhận lấy tất cả tủi nhục, sợ hãi về đường đời: “Tôi biết đi đâu bây giờ”. Ở cuối con đường, tâm trạng chiến tranh, dù cho làng nhưng: “Làng thì yêu thật, làng mà theo Tây thì phải thù”. Tình yêu làng đã lớn, nhưng tình yêu đất nước còn lớn hơn, sự phản bội này không thể theo được. Ông chỉ có thể tin tưởng con mình, nói rằng ông thực sự đang nói chuyện với chính mình. Khi nghe tin làng Chợ Dầu không theo giặc là tin giả, thật như cổ tích. Nét mặt, phong thái anh rạng ngời, chẳng như ngày yêu nhau, nhà cháy mà như vớ được vàng. Ông biết đặt lòng yêu nước lên trên tình cảm cá nhân. Đây cũng là nét đẹp của ông Hai và người nông dân Việt Nam thời kháng chiến chống Pháp.

Truyện “Làng” của nhà văn Kim Lân đã miêu tả rất cụ thể tâm trạng nhân vật ông Hai trong từng phân đoạn vô cùng chân thực. Nhờ những yếu tố nghệ thuật đặc sắc và ngôn ngữ ứng xử thể hiện rõ chiều sâu của tác giả. Thế mới thấy, tình yêu làng yêu nước nồng nàn luôn đi kèm với tinh thần quật cường. Ông Hai cũng là hình ảnh tiêu biểu của người nông dân Việt Nam thời kỳ đầu kháng chiến chống Pháp.

3. Phân tích diễn biến tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng Dầu theo giặc:

Truyện Làng Dầu của nhà văn Kim Lân, tác giả đã thể hiện một cách tinh tế và sinh động từng diễn biến tâm trạng của nhân vật ông Hai khi nghe tin làng Dầu theo giặc.

– Anh có muốn về làng Chợ Dầu không?

– Đúng

– Anh là con của ai?

– Nó là con thầy à…

Ông Hai hỏi con trai rằng gia đình phải theo kháng chiến như thế nào? Đứa trẻ giơ tay lên trời dõng dạc trả lời mọi người sẽ đi theo Bác Hồ… Những lời nói hồn nhiên ấy đã nói lên và soi rõ tấm lòng của ông Hai. Cuộc đối thoại giữa người con và ông đồ cũng giống như tâm trạng thời chiến của ông: Làng thì thương thật, nhưng làng theo Tây thì phải thù. Tác giả thể hiện sự tinh tế khi thể hiện tâm trạng của ông Hai qua đoạn đối thoại ngắn đó: Lòng ông là thế, chẳng bao giờ dám nói bậy. Hôm sau nghe thị trưởng đính chính làng Chợ Dầu không theo giặc, đó là tin giả, làng Chợ Dầu vẫn là làng kháng chiến, thậm chí nhà ông bị tây đốt. Chúa Hai vui mừng khôn xiết, lòng rối bời, nhà cửa cháy rụi hết mà lòng vẫn vui như mở hội. Chú về nhà, chia kẹo cho từng đứa, đến nhà chú Thu cho chúng xem, mừng rỡ mở mắt.

Truyện được miêu tả chi tiết, rất sinh động, chân thực, thể hiện sự thống nhất trong tình yêu làng, yêu nước, trung thành với cách mạng của ông với cụ Hồ. Nhà văn Kim Lân đã rất thành công trong việc miêu tả diễn biến tâm trạng ông Hai.