Nguồn gốc lịch sử, ý nghĩa nhân văn của ngày Tết Nguyên đán

1. Tết nguyên đán là gì?

Tết Nguyên Đán là lễ hội truyền thống lớn nhất trong năm của người dân Việt Nam. Đó là thời khắc giao thừa của năm cũ và năm mới, nó thể hiện sự gắn kết trong cộng đồng, dòng tộc và gia đình. Đây là giá trị tinh thần cũng như giá trị tình cảm sâu sắc của người Việt Nam.

Tết Nguyên Đán là lễ hội truyền thống lớn nhất trong năm của người dân Việt Nam. Tết đến xuân về không chỉ là mong muốn của nhiều đứa trẻ được mặc quần áo mới, được ăn bánh mứt và đặc biệt là được lì xì mà còn mang một ý nghĩa vô cùng sâu sắc. Đó là thời khắc giao thoa giữa năm cũ và năm mới, giữa một vòng tuần hoàn của đất trời, vạn vật, cây cỏ; Nó còn thể hiện sự gắn kết trong cộng đồng, dòng tộc và gia đình. Tết Nguyên đán cũng là dịp để trở về cội nguồn.

Đó là giá trị tinh thần cũng như giá trị tình cảm sâu sắc của người Việt Nam đã trở thành truyền thống tốt đẹp.
Vậy Tết Nguyên Đán thực chất bắt nguồn từ đâu và ý nghĩa tên gọi của nó là gì?

Tết Nguyên đán (còn gọi là Tết Cả, Tết Ta, Tết Nguyên đán, Tết Cổ truyền hay đơn giản là Tết Nguyên đán) là lễ mừng Tết Nguyên đán quan trọng và ý nghĩa nhất ở Việt Nam.

“Tết” là âm Hán Việt của từ “tie”, “yuan” trong tiếng Trung Quốc có nghĩa là bắt đầu hoặc bắt đầu và “dan” có nghĩa là sáng sớm, do đó, cách phát âm chính xác phải là “Tết”.

2. Thời điểm Tết Nguyên đán được tính như thế nào?

Tết Nguyên đán của người Việt được tính theo âm lịch, muộn hơn so với Tết của phương Tây. Do quy luật 3 năm nhuận 1 tháng âm lịch nên mùng 1 Tết không bao giờ trước ngày 21 tháng 1 dương lịch và sau ngày 19 tháng 2 dương lịch mà thường rơi vào khoảng thời gian giữa các ngày này.

Thời gian Tết Nguyên đán thường kéo dài khoảng 7-8 ngày cuối năm cũ và 7 ngày đầu năm mới (23 tháng Chạp đến hết mùng 7 tháng Giêng).

3. Nguồn gốc của Tết Nguyên đán:

Tết Nguyên Đán là ngày lễ cổ truyền lớn nhất và lâu đời nhất ở nước ta, có phạm vi vô cùng phổ biến và rộng khắp từ Mục Nam Quan cho đến Mũi Cà Mau của Tổ quốc. Đây được coi là ngày hội vui tươi, náo nhiệt nhất của cả dân tộc. Nhưng ít ai biết rằng, cách đây nhiều thế kỷ, bắt đầu từ các triều đại Lý – Trần – Lê, ông cha ta đã giữ Tết Nguyên đán rất trang trọng và linh thiêng.

Theo truyền thuyết và lịch sử nước ta, từ thời Hồng Bàng lập nước Văn Lang đến Kinh Dương Vương sinh ra Lạc Long Quân, vị thần này lấy Âu Cơ sinh ra Hùng Vương ăn Tết. Minh chứng rõ nhất cho điều này là sự ra đời của bánh chưng, bánh dày – theo sáng kiến ​​của Lang Liêu – con trai thứ 18 của Hùng Vương thứ 6.

Qua đó có thể thấy, đất nước ta đã nhanh chóng hình thành một nền văn hóa truyền thống mang bản sắc riêng của dân tộc Việt Nam – đặc biệt là nền nông nghiệp lúa nước và các sản phẩm từ lúa gạo. Gạo – sản vật chính nuôi sống con người, trong đó có loại gạo nếp thơm ngon nhất nên được chọn để làm bánh chưng ngày đầu năm.

Trên thực tế, cho đến nay vẫn chưa có thông tin chính xác cũng như thời điểm cụ thể để xác định thời điểm nước ta đón Tết. Nhưng sử Trung Quốc ghi lại rằng, từ thế kỷ thứ I, hai vị quan Trung Quốc là Nhâm Diên và Tích Quang khi sang nước ta đã dạy dân ta cách làm ruộng và các nếp sinh hoạt văn hóa khác, trong đó có phong tục đón Tết. Điều này không hoàn toàn đúng, bởi thực tế đã chứng minh rằng: trước khi người Trung Quốc sang đô hộ, người Việt Nam chúng ta đã có những sinh hoạt văn hóa rất quy củ và độc đáo.

4. Nguồn gốc của Tết đến từ Trung Quốc:

Trái với giả thuyết cho rằng nguồn gốc Tết Nguyên đán bắt nguồn từ Việt Nam, có người lại cho rằng Tết cổ truyền của nước ta bắt nguồn từ Trung Quốc, điều này có đúng không?

Theo lịch sử Trung Quốc, nguồn gốc của Tết Nguyên đán có từ thời Tam Hoàng, Ngũ Đế và thay đổi theo từng thời kỳ. Ví dụ thời Tam Vương, nhà Hạ chuộng màu đen nên lấy tháng Dần làm tháng giêng ăn tết, nhà Thương chuộng màu trắng nên lấy tháng chạp làm tháng giêng. Nhà Chu chuộng màu đỏ nên lấy tháng Tý (tháng 11) làm tháng Tết.

Vào thời Đông Chu, Khổng Tử đã đổi Tết Nguyên Đán thành một tháng cụ thể là tháng Dần. Nhưng đến thời nhà Tần (thế kỷ III TCN), Tần Thủy Hoàng đổi tháng Kỷ Hợi (tháng 10) thành tháng Tết. Sau đó, đến đời Hán, Vũ Đế (140 TCN) ấn định Tết vào tháng Dần, tức là tháng Giêng. Kể từ đó, bao đời nay, câu chuyện về Tết vẫn không thay đổi.

Vào thời Đông Sóc, người ta nói rằng vào ngày tạo hóa trời đất có thêm giống gà, ngày thứ hai có chó, ngày thứ ba có lợn, ngày thứ tư có dê. vào ngày thứ tư có một con dê, vào ngày thứ hai nó đã có. Ngày thứ năm là trâu, ngày thứ năm là dê. Thứ Sáu, con ngựa, vào ngày thứ bảy của đàn ông và ngày thứ tám của lúa mì. Vì vậy, Tết thường từ mùng 1 đến mùng 7 tháng Giêng (8 ngày).

Ngày nay, cùng với người Hoa, người Việt và các dân tộc chịu ảnh hưởng văn hóa Trung Hoa như người Triều Tiên, người Mông Cổ, người Tây Tạng cũng đón Tết Nguyên đán và các ngày lễ chính thức.

Do âm lịch của Việt Nam khác với Trung Quốc nên Tết Nguyên đán của Việt Nam không hoàn toàn trùng với Tết Nguyên đán của Trung Quốc. Do âm lịch là lịch quay theo chu kỳ của Mặt trăng nên Tết Nguyên đán thường đến muộn hơn Tết Dương lịch. Do quy luật 3 năm nhuận 1 tháng âm lịch nên mùng 1 Tết không bao giờ trước ngày 21 tháng 1 dương lịch và sau ngày 19 tháng 2 dương lịch mà thường rơi vào khoảng cuối tháng 1 đến giữa tháng 2 dương lịch. Toàn bộ kỳ nghỉ Tết Nguyên đán hàng năm thường kéo dài từ 7-8 ngày để kết thúc năm cũ và 7 ngày đầu tiên của năm mới (tức từ 23 tháng Chạp đến mùng 7 tháng Giêng).

5. Ý nghĩa Tết Nguyên Đán:

Đối với người Việt Nam, Tết Nguyên đán không chỉ là thời điểm chuyển giao giữa năm cũ và năm mới mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa văn hóa, tâm linh… Theo quan niệm của người phương Đông, đây là giờ của Trời. Trái đất đã được hòa giải và con người trở nên gần gũi hơn với các vị thần.

Tết Nguyên đán xưa là dịp để người nông dân tỏ lòng thành kính với các vị thần như thần đất, thần mưa, thần sấm, thần nước, thần mặt trời… và cầu cho một năm mưa thuận gió hòa. thu hoạch tốt.

Ngoài ra, đây còn được coi là ngày “làm mới”, là ngày mà mọi người có thể cầu nguyện cho một năm mới bình an, thịnh vượng, cát tường và rũ bỏ mọi điều xui xẻo trong năm cũ. Chính vì vậy, ngày Tết nhà nào cũng tất bật với việc dọn dẹp, mua sắm, trang hoàng nhà cửa thật đẹp.

Đây cũng là dịp để mọi người làm mới tình cảm, tâm hồn để mối quan hệ với những người thân yêu được gần gũi hơn, tâm hồn thoải mái, vui tươi hơn. Ngày Tết, các gia đình thường quây quần đón Tết, cùng nhau thắp hương tưởng nhớ ông bà, tổ tiên và tạ ơn những điều tốt lành trong năm qua.

Tết là dịp để mọi người cùng nhau vui vẻ chúc nhau những điều tốt đẹp nhất trong năm mới và trút bỏ mọi xích mích đã làm buồn lòng nhau trong năm cũ. Mọi người bắt tay chào hỏi và dành nhiều thời gian thăm hỏi họ hàng, bạn bè, xóm làng. Tết cũng là khởi đầu của một hy vọng mới, một nỗ lực mới, một cuộc sống mới trong tương lai.

Tết còn là ngày sum họp. Con người dù đi làm ăn xa đến đâu cũng cố gắng trở về quê nội, quê ngoại, quê cha mẹ để ăn Tết, cúng gia tiên, mừng tuổi ông bà, cha mẹ, họ hàng, làng xóm. Mọi người nghỉ ngơi, ăn uống sau những ngày làm việc vất vả.

Người Việt Nam có thói quen làm việc chăm chỉ quanh năm. Trong năm ở thành phố, hầu hết các thương nhân và công nhân nhà máy không có thời gian nghỉ ngơi. Ở quê làm ruộng, quanh năm không có ngày chủ nhật nên ai cũng mệt, không có thời gian đi thăm họ hàng, bạn bè ở xa. Vì vậy, người Việt Nam coi những ngày Tết là dịp để nghỉ ngơi, thăm hỏi lẫn nhau nhằm thắt chặt tình cảm gia đình, bạn bè, làng xóm. Với ý nghĩa to lớn như vậy, ngày nay Tết Nguyên đán là ngày lễ không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân Việt Nam.